ΔΥΝΑΜΩΝΟΥΜΕ ΤΟ ΣΥΛΛΟΓΟ: Όλοι στην εκλογοαπολογιστική συνέλευση την Κυριακή 8 Μάρτη, 11.30πμ, στο ΕΚΘ, Αριστοτέλους 32
Οι λέξεις συνδικαλισμός και σωματείο έχουν αποκτήσει μια μάλλον αρνητική έννοια στη συνείδηση της πλειοψηφίας των εργαζομένων και ιδιαίτερα των νέων που αισθάνονται ακόμα και αποστροφή όταν τις ακούν. Για τη διαμόρφωση αυτής της αντίληψης βοήθησαν πολλοί. Εργοδότες και κυβερνήσεις προσπάθουν να διαλύσουν τα εργασιακά δικαιώματα και απαραίτητη προϋπόθεση για αυτό είναι τα ανίσχυρα εργατικά σωματεία. Οι συλλογικοί αγώνες συκοφαντούνται από τα ΜΜΕ, ενώ τα μοναδικά οράματα που προβάλλονται είναι το βόλεμα, η κατανάλωση και ο ανταγωνισμός. Δυστυχώς, η στάση του επίσημου συνδικαλισμού κάθε άλλο παρά συμβάλλει στην αναστροφή αυτής της κατάστασης. Στα περισσότερα σωματεία αναπαράγονται οι ίδιες γραφειοκρατικές δομές που υπάρχουν και στους άλλους κοινωνικούς και πολιτικούς θεσμούς (πεφωτισμένοι ηγέτες, κυνήγι της καρέκλας, μέλη χωρίς δικαίωμα λόγου )
Όλα αυτά έχουν οδηγήσει τη συμμετοχη σε σωματεία των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα στο 11% μόλις. Το αποτέλεσμα είναι να έχουν περάσει χωρίς αντίσταση μια σειρά από νόμοι που καταργούν ή περιορίζουν εργατικά δικαιώματα που είχαν κατακτηθεί ακόμα και τον προηγούμενο αιώνα (π.χ. 8ωρο, ασφάλιση). Αντίθετα σε κλάδους που υπάρχουν ακόμα ισχυρά σωματεία διατηρούνται σημαντικές κατακτήσεις, οι οποίες συκοφαντούνται από την κυβέρνηση, τους εργοδότες και τα ΜΜΕ ως «παρωχημένα κεκτημένα». Αυτό που επιδιώκουν είναι η εξίσωση όλων προς τα κάτω και η δημιουργία μικρών εμφυλίων μεταξύ των εργαζομένων
Ο εργατικός συνδικαλισμός σήμερα πρέπει να απαντήσει στην επίθεση που δέχεται, αλλά ταυτόχρονα να απαλλαγεί και από τα δικά του αμαρτήματα. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια προσπάθεια δημιουργίας νέων σωματείων στον ιδιωτικό τομέα και ιδιαίτερα στους κλάδους του εμπορίου και της τεχνολογίας. Ένα από αυτά είναι και το σωματείο βιβλίου-χάρτου που δημιουργήθηκε αρχικά στην Αθήνα το 1993 και στη Θεσσαλονίκη το 1999, κατοχυρώνοντας τον κλάδο με συλλογική σύμβαση εργασίας. Παράλληλα κατάφερε να έχει σημαντικές κατακτήσεις (επιδόματα, ανάκληση απολύσεων, κατοχύρωση ειδικοτήτων με πρόβλεψη για τις ειδικότερες συνθήκες της καθεμιάς κ.ά.).
Ωστόσο, δεν αρκούν αυτά. Υπάρχουν μια σειρά σωματείων που η λειτουργία τους περιορίζεται στην ύπαρξη της σφραγίδας τους ή εμφανίζονται μόνο σε συνέδρια Εργαικών Κέντρων. Το Σωματείο Υπαλλήλων Βιβλίου-Χάρτου Θεσσαλονίκης σήμερα κινδυνεύει να εκπέσει σε αυτή τη κατηγορία. Η αποτροπή αυτή της εξέλιξης είναι υπόθεση όλων μας. Το σωματείο είναι μια ανοιχτή συλλογικότητα με κανονισμούς που προκύπτουν από την εργατική νομοθεσία (ύπαρξη ΔΣ, καταστατικό), αλλά ο τρόπος λειτουργίας του κρίνεται από τη δράση όλων των εργαζόμενων του κλάδου. Δικαίωμα συμμετοχής έχουν όλοι όσοι δουλεύουν σε βιβλιοπωλεία, αποθήκες, εκδοτικούς οίκους και χαρτοπωλεία χωρίς να μπαίνει η προϋπόθεση της πολιτικής ή κομματικής ταυτότητας. Τα σωματεία δεν είναι για τους αριστερούς ή τους δεξιούς, αλλά για όλους τους εργαζόμενους του κάθε κλάδου, ως οι συλλογικοί φορείς που διεκδικούν τα δικαιώματα των εργατοϋπαλλήλων
Εμείς, οι υπάλληλοι του κλάδου βιβλίου-χάρτου, μπορούμε να ενώσουμε τη δύναμή μας μέσα από την πάλη στα πλαίσια του σωματείου. Η καλύτερη και γονιμότερη δράση του μπορεί να βασιστεί σε καποιες αρχές, όχι στη λογική των κανονισμών, αλλά ενός πλαισίου λειτουργίας ανοιχτού σε προτάσεις συνδιαμόρφωσης:
η άμεση δημοκρατία. Το ανώτατο όργανο διοίκησης του σωματείου είναι η Γενική Συνέλευση των μελών του. Φυσικά η χαμηλή συμμετοχή στα σωματεία, αλλά και κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά του κλάδου (ωράρια, πολυδιάσπαση σε χώρους) κάνουν δύσκολη τη διεξαγωγή συχνών συνελεύσεων και αναγκαία τη λήψη αποφάσεων από το ΔΣ που εκλέγεται κάθε δύο χρόνια. Οι εκλεγμένοι αντιπρόσωποι ωστόσο πρέπει να είναι υπόλογοι στις συνελεύσεις όποτε κι αν γίνουν αυτές, ενώ και οι συνεδριάσεις του ΔΣ πρέπει να είναι ανοιχτές σε όλους, σε σταθερό τόπο και χρόνο.
η ανεξαρτησία. Τα σωματεία δεν ανήκουν σε κόμματα, οργανώσεις και συνδικαλιστικές παρατάξεις. Τα μέλη των σωματείων κουβαλούν μαζί τους τις πολιτικές τους θέσεις και έχουν κάθε δικαίωμα να παλεύουν για αυτές. Ωστόσο, δεν είναι δυνατό να υπάρχουν ιδιοκτησιακές σχέσεις, οι οποίες μάλιστα να είναι μόνιμες, χωρίς να δίνεται η ευκαιρία στα μέλη των σωματείων να αποφασίζουν για τις υποθέσεις τους. Τα σωματεία πάνω από όλα όμως πρέπει να είναι ανεξάρτητα από την εργοδοσία. Παρόλο που σύμφωνα με την εργατική νομοθεσία προϊστάμενοι και διευθυντές έχουν δικαίωμα να είναι μέλη εργατικών σωματείων, είναι εξαιρετικά προβληματικό να διεκδικούν θέσεις διοίκησης στα σωματεία (όπως συμβαίνει αυτή τη στιγμή στο Σωματείο Βιβλίου-Χάρτου Θεσσαλονίκης, με αντιπρόεδρο και γραμματέα προϊσταμένους).
η αγωνιστική δράση. Στόχος των σωματειων είναι η ανατροπή των αντεργατικών πολιτικών και αυτό δε γίνεται με ευχολόγια και δημόσιες σχέσεις. Ιδιαίτερα σε μια εποχή όπου ακόμα και τα αυτονόητα δικαιώματα είναι υπό αμφισβήτηση, δεν μπορούμε να κρατάμε συνεχώς αμυντική στάση. Η υιοθέτηση επιθετικών αιτημάτων και δυναμικών μορφών πάλης είναι σήμερα αναγκαία. Το αίτημα π.χ. για 1400 ευρώ βασικό μισθό δεν είναι αυθαίρετο, αλλά προκύπτει από το αναγκαίο επίπεδο διαβιώσης (ενοίκια, λογαριασμοί κ.τ.λ.) σήμερα.
Δεν είναι επίσης ουτοπικό καθώς σε αγοραστική δύναμη αναλογεί σε μισθούς της δεκαετίας του ‘80. Ακόμα μορφές πάλης όπως οι καταλήψεις ή το μπλοκάρισμα μαγαζιών (με τον όρο φυσικά της μαζικής συμμετοχής και αμεσοδημοκρατικής απόφασης) είναι μάλλον απαραίτητες μπροστά στις διαστάσεις που έχει πάρει η εργοδοτική τρομοκρατία.
ο συντονισμός. Τα συλλογικά προβλήματα απαιτούν τη συντονισμένη δράση σωματείων. Το ζήτημα του ωραρίου για παράδειγμα μπορεί να αντιμετωπιστεί με την κοινή δράση όλων των σωματείων του κλάδου του εμπορίου. Άλλα μέτωπα, όπως το ασφαλιστικό, χρειάζονται ακόμα ευρύτερο συντονισμο σωματείων, ενώ σε περιόδους κοινωνικών εκρήξεων (φοιτητικό,αντιπολεμικο κίνημα, αγώνας για λαϊκές ελευθερίες) είναι ευνόητη η συμπόρευση με τα αγωνιζόμενα τμήματα. Ο συντονισμός δε χωράει πάντα στα όρια των ομοσπονδιών, των εργατικών κέντρων και της ΓΣΕΕ, καθώς ο επίσημος συνδικαλισμός είναι σήμερα ο μεγάλος ασθενής. Το Σωματείο Βιβλίου-Χάρτου έχει συντονιστεί με σωματεία που ανήκουν στο ΠΑΜΕ (απεργία για ωράριο), με άλλα πρωτοβάθμια σωματεία σε ανεξάρτητες συγκεντρώσεις (εγκαίνια ΔΕΘ) και με το ΕΚΘ σε πορείες απεργιών. Η στάση του σωματείου αποφασίζεται κάθε φορά με αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες.
ο εργατικός πολιτισμός. Ο ρόλος ενός σωματείου δεν περιορίζεται στη συνδικαλιστική δράση. Η ζωή μας δεν αρχίζει και τελειώνει με την εργασία. Οι τέχνες, η κοινωνική δράση, ο αθλητισμός αποτελούν πεδία παρέμβασης για κάθε μέλος του σωματείου. Ιδιαίτερα σε ένα σωματείο όπως του βιβλίου-χάρτου που αφορά τη διακίνιση ενός πολιτιστικού αγαθού, είναι απαραίτητη η διατύπωση άποψης για ζητήματα όπως: τι παράγεται, για ποιον, με ποια στρατηγική κ.τ.λ.
Η λειτουργία του σωματείου όμως χρειάζεται τη συμμετοχή και δράση όλων. Το Σωματείο Βιβλίου-Χάρτου Θεσσαλονίκης έχει δυστυχώς ακόμα περιορισμένη συμμετοχή. Τα μέλη του δεν υπερβαίνουν τα 150, ενώ στις τελευταίες εκλογές ψήφισαν περίπου 75 άτομα. Είμαστε λίγοι για να αντιμετωπίσουμε τη διαρκή αντεργατική επίθεση. Επιπλέον η εμφάνιση και δεύτερου ψηφοδελτίου στις προηγούμενες εκλογές (τις κέρδισε με οριακή διαφορά) έχει οδηγήσει σε πολύ δυσχερή κατάσταση που βάζει σε κίνδυνο ακόμα και την πραγματική ύπαρξη του σωματείου. Ο καθένας φυσικά έχει δικαίωμα να κατεβάζει ψηφοδέλτιο στις εκλογές, αλλα και να κρίνεται από το έργο του. Η τωρινή διοίκηση του σωματείου κρίνεται για την ανυπαρξία του έργου της. Δεν ενημερώνει τους συναδέλφους, δεν παρεμβαίνει πουθενά, δε συνεδριάζει. Κάποιοι από τους εκλεγμένους αντιπροσώπους δεν εμφανίζονται ούτε σε ΔΣ, ο γραμματέας του σωματείου δεν απήργησε στις μεγάλες απεργίες του ασφαλιστικού (όταν ακόμα και συνάδελφοι με ελαστικές εργασιακές σχέσεις και με κίνδυνο για το εργασιακό τους μέλλον κατέβηκαν στους δρόμους), η κλαδική σύμβαση υπογράφηκε χάρη στις ενέργειες μόνο του σωματείου της Αθήνας χωρίς καμιά συμμετοχή από αυτό της Θεσσαλονίκης.
Η εμφάνιση παρατάξεων στο σωματείο ήταν μια αναγκαστική επιλογή όταν κατέβηκε το δεύτερο ψηφοδέλτιο. Είναι θετικό να υπάρχουν διαφορετικές απόψεις, αρκεί αυτές να μπορούν να αντιπαρατίθενται με τη συμμετοχη όλων, με ανοιχτό τρόπο και για πραγματικά προβλήματα. Αυτήν τη στιγμή δεν υπάρχουν αυτές οι συνθήκες, καθώς η παράταξη της πλειοψηφίας(;) δεν παρουσιάζει την παραμικρή δραστηριότητα. Η προηγούμενη παράδοση του ενιαίου ψηφοδελτίου δεν αποτελεί νομοτέλεια, ωστόσο έχει δείξει θετικά αποτελέσματα. Δεν αποκλείει την ύπαρξη στο εσωτερικό του σωματείου οργανωμένων κινήσεων με αυτοτελή δράση ―αν το επιθυμούν― χωρίς να είναι απαραίτητη η εκλογική τους κάθοδος. Καθώς όμως στη Θεσσαλονίκη έχουν δημιουργηθεί τετελεσμένα μετά τις τελευταίες εκλογές η δημιουργία της Ανεξάρτητης Ενωτικής Πρωτοβουλίας χωρίς να είναι επιθυμητη επιλογή είναι πλέον αναγκαστική.
Δε θέλουμε όμως να είμαστε «παράταξη». Η ανάγκη για ένα άλλο σωματείο, με δράση και ζωή επιβάλλει έναν άλλο δρόμο παρέμβασης. Θέλουμε να είμαστε μια ανοιχτή κίνηση χωρίς αποκλεισμούς. Μια κίνηση που δε θα λειτουργεί σαν αντιπρόσωπος, αλλά θα αποτελεί το κύτταρο συλλογικής συζήτησης και δράσης για κάθε εργαζόμενο που θεωρεί ότι στα συλλογικά προβλήματα οι ατομικές λύσεις (βόλεμα, εφησυχασμός, αδιαφορία) είναι παροδικές και τελικά αδιέξοδες.
Η κίνηση μας συγκροτήθηκε από μέλη του παλιού ενιαίου ψηφοδελτίου. Στην πορεία πλαισιώθηκε και από νέους συναδέλφους. Μπροστά στην εσκεμμένη αδράνεια της σημερινής διοίκησης του σωματείου πραγματοποίησε ενημερωτικές παρεμβάσεις στις εκθέσεις βιβλίου, τις απεργίες, καθώς και για τη συλλογική σύμβαση. Στόχος μας δεν είναι απλώς οι εκλογές, αλλά οι μάχες που έρχονται για την ανατροπή του σύγχρονου εργασιακού και κοινωνικού μεσαίωνα.
Παλεύουμε για:
- 1.400 ευρώ βασικό κατώτερο μισθό. 5ήμερο-7ωρο-35ωρο μέσα από συλλογικές συμβάσεις
- Όχι στην απελευθέρωση του ωραρίου των καταστημάτων. Πλήρης κατοχύρωση της κυριακάτικης αργίας
- Μόνιμη και σταθερή δουλειά για όλους. Όχι στη μερική απασχόληση, την ωρομισθία, τις ατομικές συμβάσεις εργασίας και κάθε είδους ελαστικοποίηση.
- Όχι σε όλες τις μορφές της επισφαλούς, ανασφάλιστης εργασίας.
- Πλήρης και καθολική ασφάλιση για όλους. Κανένας εργαζόμενος χωρίς ένσημα.
- Επέκταση και όχι περιορισμός των βαρέων και ανθυγιεινών με ένταξη και εργαζομένων του κλάδου μας (αποθηκάριοι, οδηγοί κ.τ.λ.).
- Κατάργηση όλων των αντιασφαλιστικών νόμων και ρυθμίσεων ΝΔ και ΠΑΣΟΚ.
Βιβλιοϋπάλληλος 
Σχολιάστε